Normaal gesproken is de binnenstad van Nijmegen op de vroege zondagochtend vrijwel uitgestorven. Vanochtend was er volop bedrijvigheid toen ik naar de vroege Mis ging. Podia werden opgebouwd, bierfusten aangesloten. Groepjes buitenlanders met zware rugtassen en stevige wandelschoenen stroomden uit de bussen, op zoek naar hun hotel. Nooit is deze stad zo rusteloos als op de vooravond van de Vierdaagse.
Ik had beloofd wat uitgebreider op de nieuwe encycliek Caritas in veritate in te gaan zodra ik die gelezen had. Welnu, ik heb de encycliek inmiddels gelezen, en ik zal mijn belofte nakomen, maar niet meteen. Waarom niet? Nou, omdat het een zware pil is. Indrukwekkend, inspirerend, maar ook moeilijk. Het vergt denk ik wel meer dan één lezing om er iets zinnigs over te kunnen zeggen.
Dus samen met enkele geestverwanten kreeg ik een beter idee: laten we een bijeenkomst organiseren rond deze encycliek. Zo gezegd zo gedaan. Een colloquium doctum noemen we het, een ‘geleerd gesprek’ — maar eigenlijk willen we gewoon samenkomen om in informele sfeer wat dieper in te gaan op de encycliek. Open, eerlijk, kritisch, constructief. En we nodigen jou, waarde lezer van dit weblog, van harte uit om ook te komen. De details:
“Wow, jij windt er geen doekjes om!”, verzucht Taede Smedes tegen zijn interviewer, zijnde: zichzelf. Smedes stelt zichzelf inderdaad nogal kritische vragen in zijn boek God én Darwin. Geloof kan niet om evolutie heen. Bij dit vermakelijke interview met zichzelf, tegen het einde van het ook voor de rest zeer lezenswaardige boek, kreeg Smedes mij voor het eerst echt op het puntje van m’n stoel.
Enigszins verbaasd over de ophef ben ik wel. Of nee, eigenlijk toch ook weer niet. Het viel te verwachten dat de ‘Verklaring van gezamenlijk geloof in God als Schepper‘ van Henk Medema, Cors Visser en Cees Dekker op kritische reacties zou stuiten uit christelijke hoek. Van de 108 mensen die aangeschreven werden, tekenden er slechts 37. Waaronder een zekere Anton de Wit — ach ja, dat ben ik, nu je het zegt. Nu de streng bevindelijke gristen-satiristen van Goedgelovig het manifest “een politiek-correcte vingeroefening” voor “angsthaasjes” hebben genoemd, en de best bewaarde deskundige op dit terrein Taede Smedes zijn verbazing uitsprak over het feit dat ik en andere katholieken dit “zo typisch protestants” papiertje ondertekenden, lijkt het me goed om even toe te lichten waarom ik dat deed.
De geur van vertrapt gras, verschraald bier en de chemische en organische inhoud van Dixietoiletten. Flarden van bastonen die door de grond, via de grassprieten, je lijf binnendringen. Een vette hap, doodgeslagen bier uit plastic bekers. Heerlijk vind ik het. Het festivalseizoen is weer begonnen, en ik kom zelf net terug van een sympathiek klein festival in Nijmegen, de Music Meeting. Ik moest denken aan dat onderzoek laatst, waaruit bleek dat de meerderheid Nederlanders de betekenis van Pinksteren niet kent, maar het feest associeert met Pinkpop. Ik snap de ophef niet zo goed. Dergelijke festivals hebben toch ook gewoon alles met Pinksteren te maken?
Onlangs interviewde ik ethicus Paul van Tongeren over het thema van de vandaag begonnen Maand van de Filosofie: verzoening. Het interview is inmiddels verschenen, in nummer 3 van Filosofie Magazine dat nu in de winkels ligt. En wie zin en tijd heeft, moet dinsdagavond 7 april a.s. maar naar café Trianon in Nijmegen komen, want dan interview ik Van Tongeren nogmaals over dit onderwerp, live ditmaal, in het kader van het maandelijkse Filosofisch Café.
Het Jeugdjournaal – toch één van de meer gedegen journalistieke media die ons land rijk is – heeft de prijs voor ‘de onjuiste spatie 2008‘ gewonnen. Een twijfelachtige eer natuurlijk, waar de redactie dan ook het schaamrood van op de kaken krijgt. ‘Scheidsrechters te kort’, had de website van het Jeugdjournaal gekopt boven een artikel over het scheidsrechtertekort. Een hilarische vergissing natuurlijk. Een verdiende eerste plaats dus – al waren de andere nominaties ook dolkomisch (‘gemalen gids’, ‘gestolen bromfietsregister’).
In de categorie bedenkelijke citaten een fraai beleefdheidspraatje dat minister Donner tijdens een boekpresentatie hield:
Het is waardevol om de antwoorden die de theologie geeft op vragen van de mens te vertalen naar de huidige tijd, vindt minister Piet Hein Donner. ,,De vragen zijn namelijk niet anders dan in het verleden, maar de antwoorden wel.”
(Bron: Nederlands Dagblad)
Ik maak even een sprongetje in mijn vertaling van Chestertons Eeuwige mens. Hiervoor heb ik in vier snippers (#1, #2, #3 en #4) het eerste hoofdstuk van het eerste deel vertaald. In dit hoofdstuk (en in de rest van het eerste deel) valt hij de toen al populaire stelling aan dat de mens ‘maar’ een diersoort als alle andere is. Het tweede deel maakt een nieuwe stap: Chesterton keert zich hier tegen de toen ook al populaire opvatting dat Jezus ‘maar’ een mens als alle andere mensen was. Wederom begint hij, in dit eerste hoofdstuk van deel 2, in een grot – nu niet in de grot van de holenmens, maar in de stal van Bethlehem, die ook een grot geweest moet zijn…
Het is onzin, maar het is ook vermakelijke onzin: Australische wetenschappers hebben berekend dat Jezus eigenlijk geboren is op 17 juni in het jaar 2 voor Christus. Dat meldt The Daily Telegraph.
“Een lege kerk heeft geen ziel”, sprak een Apeldoornse wethouder in een vlaag van theologische en ecclesiologische diepzinnigheid. Ik zou die stelling persoonlijk niet aandurven. Een lege kerk heeft geen mensen, absoluut, dat lijkt me een verifieerbaar feit. Maar geen ziel?
Harde wetenschappelijke bevindingen vormen het ritme. Als basso continuo klinken de logge grondtonen van het eigen gelijk. De melodie: het meest onverdraagzame ongeloof, de voortdurende verkettering van de tegenpartij. Zie hier: het oude liedje dat niet alleen door atheïsten maar de laatste tijd vooral ook door bepaalde christelijke groeperingen wordt gezongen.
‘Toptheoloog gaat weer terug naar de bronnen’, kopte dagblad Trouw vandaag. Achter deze kop schuilt een mooi interview met emeritus hoogleraar theologie Jan Jongeneel. Hij zegt behartigenswaardige dingen:
“Toptheologen behoeven niet per definitie priester of predikant te zijn. Er zijn ook lekentheologen die topprestaties leveren. (…) Wel is het nodig dat toptheologen sterk gemotiveerd zijn en dat hun motivatie wortelt in verwondering over en/of ontzag voor het oermysterie ’God’ en de daarmee gegeven mysteries van macro- en microkosmos. Wanneer toptheologen sterke motivatie verbinden met wetenschappelijke kwaliteit, zullen zij zeker een gidsfunctie hebben. Een ware drive voor de Heilige/het heilige, gecombineerd met grondige vakkennis, methodische vaardigheden en een vlotte pen, inspireert altijd.”
Amen. En dat type theologen is schaars, zo bleek wel uit het hele Trouw-onderzoekje waar dit interview ook een uiting van is. Maar er blijft iets bevreemdends kleven aan deze hele zienswijze…
